مهریه چیست؟
در واقع مهریه عبارتست از مال یا تعهدی که زوج در قبال به نکاح در آمدن زوجه و حق بهره مندی از رابطه زناشویی به زوجه خود می پردازد یا ملکف به پرداخت یا انجام آن می شود. مهریه می بایست قابلیت اجرایی داشته باشد و حدالامکان می بایست از تعیین مواردی که عملی شدن آن دور از ذهن است اجتناب کرد. مهریه می بایست دارای یکسری خصوصیات بارز باشد که ابهام یا شکی در آن نباشد.

مال یا تعهدی که برای مهریه تعیین می شود چگونه است؟

1-مشخص و در دسترس باشد مانند ملک، اتومبیل، طلا و …
2-بصورت دین باشد مانند دادن مبلغی مشخص، بخشی از دارایی و نظایر آن
3-بصورت منفعت مشخص باشد مانند اجاره بهای ملک و …
4-بصورت کار و عمل مانند یاد دادن علم،

مواد مهریه در قانون مدنی ایران چیست؟

در ماده های 1078 تا 1101 قانون مدنی ایران، بصورت اختصاصی به موضوع مهریه پرداخته شده است؛

ماده 1078 – هر چیزی که مال بوده و همچنین قابلیت تملک را داشته باشد می توان آنرا برای مهریه قرار داد.
ماده 1079 – مهریه می بایست کاملا مشخص و دقیق بوده و طرفین کاملا آگاه و توجیه شده باشند.
ماده 1080 – مقدار مهریه می بایست با توافق طرفین تعیین شود.
ماده 1081 – شرط بر باطل شدن نکاح در صورت عدم اجرای تعهد در زمان مقرر صحیح نیست و خود آن شرط را باطل می کند.
ماده 1082 – به محض جاری شدن عقد، زن مالک مهریه می شود. ماده 1083 – برای پرداخت تمام یا بخشی از مهریه می توان مدت یا اقساط تعیین نمود.
ماده 1084 – مرد ضامن مالی است که به عین وجود داشته و قبل از تحویل به زن، نابود و یا آسیب دیده باشد.
ماده 1085 – زن حق دارد تا زمان ادای مهر از ایفای وظایف در قبال شوهر خود امتناع نماید. در عین حال حق دریافت نفقه را نیز دارد.
ماده 1086 – اگر زن قبل از دریافت مهریه به اختیار به وظایف خود در قبال شوهر عمل کند دیگر حق امتناع را نخواهد داشت.
ماده 1087 – در صورت عدم ذکر مهریه و درج شرط عدم مهر، عقد صحیح است و امکان تعیین مهریه پس از آن نیز وجود دارد.
ماده 1088 – در صورت فوت یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و وقوع نزدیکی، هیچ مهریه ای به زن تعلق نمی گیرد.
ماده 1089 – در صورت دادن اختیار به شوهر یا شخص دیگر برای تعیین مهریه، شخص هر قدر بخواهد می تواند مهر نماید.
ماده 1090 – اگر اختیار تعیین مهریه به زن داده شود زن نمی تواند بیش از مهر المثل (جایگاه فردی و خانوادگی) معین نماید.
ماده 1091 – برای تعیین مهرالمثل می بایست به وضعیت کلی زن شامل سطح اجتماعی، خانوادگی، دانش، زیبایی و … توجه داشت.
ماده 1092 – اگر مرد، زن خود را قبل از نزدیکی طلاق دهد زن مستحق دریافت نصف مهریه بوده و اگر چنانچه بیش از نصف پرداخته شده باشد پرداخت مازاد بر آن قابل استرداد است.
ماده 1093 – در صورتی که مهر تعیین نشده باشد و مرد قبل از نزدیکی بخواهد زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه (مبلغی بر حسب توان مالی مرد) می شود و در صورت وقوع نزدیکی نیز مستحق مهرالمثل می شود.
ماده 1094 – برای میزان مهرالمتعه، میزان دارایی مالی مرد در تعیین مقدار آن دخیل است.
ماده 1095 – در عقد موقت (صیغه) حتما می بایست مهر تعیین شود در غیر اینصورت عقد باطل است.
ماده 1096 – تحت هر شرایطی مهر تعیین شده برای عقد موقت قابلیت بطلان ندارد.
ماده 1097 – در عقد موقت قبل از وقوع نزدیکی چنانچه مرد بخواد تمام مدت نکاح را ببخشد، ملزم به پرداخت نصف مهریه است.
ماده 1098 – در صورت باطل بود عقد نکاح و عدم وقوع نزدیکی، زن مستحق مهریه نیست و در صورت دریافت قابل استرداد است.
ماده 1099 – چنانچه زن با مردی که ازدواج با او حرام و غیرقانونی است، ازدواج کرده باشد و در عین حال بر این موضوع آگاه نبوده و نزدیکی صورت گرفته باشد زن مستحق مهرالمثل است.
ماده 1100 – در صورتی که مهریه مجهول یا مالیت نداشته باشد، زن مستحق مهرالمثل بوده و در صورت مال غیر بودن مهریه، می بایست عین یا معادل مالی آن توسط مرد پرداخت شود مگر اینکه صاحب مال غیر، اجازه آنرا داده باشد.
ماده 1101 – در صورتی که عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن مستحق مهر نبوده و فقط در صورتی که مرد قادر به نعوظ نباشد و دلیل فسخ عقد همین موضوع باشد زن مستحق دریافت نصف مهریه است. نکته مهم: تعیین مهریه برای جاری شدن صیغه عقد یا نکاح موقت ضروری است و زوج باید آن را بپردازد؛ اما در نکاح دائم تعیین مبلغ یا مالی به عنوان مهریه اجباری نیست و جاری شدن صیغه عقد حتی بدون تعیین مهریه هم بلااشکال خواهد بود.

انواع مهریه های معنوی چیست؟

1-مهرالمسمی مهر المسمی مقدار معینی مال است که موقع نکاح و عقد به عنوان مهریه با توافق زوجین مشخص می‌شود. طبق قانون، زن تنها می‌تواند به اندازه ۱۱۰ سکه را از این مهریه از مرد درخواست کند. برای این مقدار ضمانت اجرایی قانون محکومیت‌های مالی وجود خواهد داشت.

2-مهرالمثل: در صورتی که مهر المسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا اینکه مال، ملک و… که برای مهریه زن در نظر گرفته شده متعلق به زوجه نباشد، مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد. همچنین در صورتی که زن و مرد در زمان نکاح مهریه را مشخص نکرده باشند و قبل از تراضی بر مهریه بین زوجین نزدیکی رخ داده باشد، مهرالمثل به زن تعلق خواهد گرفت.
برای محاسبه مهرالمثل طبق ماده ۱۰۹۱ شان زن و وضعیت خانوادگی او بررسی می‌شود.

3-مهرالمتعه: اگر مهریه در زمان عقد مشخص نشده باشد و زوجین قبل از نزدیکی از هم طلاق بگیرند، مهار المتعه به زن تعلق می‌گیرد. این نوع از مهریه طبق شرایط مالی و اقتصادی مرد تعیین می‌شود.

4-مهر السنه: تعریف مهر السنه طبق منابع فقهی مشخص می‌شود. مهر السنه برابر با میزان مهریه دختران پیامبر بوده و میزان آن پانصد درهم نقره تعیین شده است. مبلغ مهر السنه با توجه به نوسانات بازار مشخص می‌شود. در صورتی که در قسمت مهریه سند ازدواج به این موضوع اشاره شده باشد زن می‌تواند مهر السنه را مطالبه کند

5-مهریه عندالمطالبه: مهریه عندالمطالبه همان مهریه‌ای است که در زمان نکاح تعیین می‌شود و پس از جاری شدن صیغه عقد مرد باید آن را به زن بدهد. اگر مرد تمکن مالی داشته باشد باید مهریه عندالمطالبه را به طور کامل به زن بپردازد؛ اما در صورتی که مرد شرایط پرداخت مهریه را نداشته باشد، امکان درخواست اعسار از پرداخت مهریه را دارد. اگر دادگاه با این درخواست موافق کند مرد می‌تواند مهریه را به صورت قسطی بپردازد. در صورتی مهریه عندالمطالبه باشد، زن به ازای پرداخت ۱۱۰ سکه می‌تواند درخواست صدور حکم قضایی کند. اگر مرد با وجود تمکن مالی از پرداخت باقی‌مانده مهریه زن اجتناب کرده باشد، نحوه پرداخت مهریه به صورت اقساطی یا کامل توسط دادگاه مشخص خواهد شد.

6-مهریه عندالاستطاعه: در این شرایط پرداخت مهریه مشروط به دارا بودن استطاعت مالی مرد خواهد بود. اگر مرد از استطاعت مالی کافی برای پرداخت مهریه برخوردار باشد می‌تواند آن را بپردازد؛ اما؛ در صورتی که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را نداشته باشد اجباری برای پرداخت مهریه توسط او وجود ندارد. بنابراین، زن نمی‌تواند به خاطر عدم پرداخت مهریه مرد را روانه زندان کند یا او را تحت‌فشار بگذارد.

7-مهریه دختر باکره: در صورتی که صیغه طلاق بین زن و مرد جاری شده باشد، اما نزدیکی و رابطه زناشویی بین آن‌ها وجود نداشته باشد، مهریه زن نصف یا ۵۰% مهریه تعیین شده خواهد بود

8-مهریه در طلاق توافقی: در طلاق توافقی زن معمولاً بخشی از مهریه یا تمام آن را می‌بخشد تا بتواند بدون مشکل و کشمکش از همسرش جدا شود. بخشش مهریه در طلاق توافقی ممکن است به خاطر تسهیل کردن فرآیند جدایی و طلاق باشد. البته برخی از افراد در ازای دریافت حضانت فرزند و استرداد جهیزیه مهریه خودشان را در طلاق توافقی به همسرشان می‌بخشنُد نکته مهم : طبق قانون جدید مهریه، در صورتی که مرد فوت کرده باشد، مهریه زن تا روز فوت همسرش به قیمت روز محاسبه می‌شود.

شرایط تقسیط مهریه چگونه است؟

برای قسط بندی مهریه لازم است که مرد مدارک اعسار یا عدم توانایی پرداخت مالی برای پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه کند. در صورتی که مدارک ارائه شده توسط مرد نشان دهنده این باشد که او به صورت موقتی به اموالش دسترسی ندارد یا اینکه پرداخت مهریه از میزان توان اقتصادی او بیشتر است، دادگاه مدارک ارائه شده را بررسی کرده و امکان تقسیط بدهی مهریه را صادر می‌کند. برای پرداخت مهریه توسط مرد نمی‌توانید مستثنیات دین را به عنوان اموال و دارایی‌های مرد توقیف کنید. این اموال و… شامل ضروریات و اسباب و لوازم ضروری برای زندگی مرد و افراد تحت تکفل وی خواهد بود.

روش های اجرا گذاشتن مهریه چیست؟

1-اجرا گذاشتن مهریه از طریق دفاتر ازدواج و طلاق
2-اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره اجرای ثبت
3-اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه تعریف نفقه : در قانون با صراحت تعریفی من باب نفقه ارائه نشده است . نفقه در واقع به معنای خرج و هزینه است ، و در اصطلاح حقوقی نیز عبارت است از : تامین کردن مایحتاج و همچنین هزینه های زن ، فرزندان ، و اقارب ( خویشان ) .

نکات کاربردی در خصوص نفقه چیست؟

1-زوجه می تواند نفقه گذشته خود را نیز از زوج مطالبه کند.
2-نفقه زن یک جانبه می باشد ، به این معنا که شوهر موظف است که نفقه همسرش را بپردازد و زن هیچ گونه تکلیفی در این خصوص ، ندارد . در حالی که نفقه اقارب بر خلاف نفقه زوجه ، دو جانبه می باشد . به این معنا که هم پدر و مادر و هم فرزندان ، در وضعیت استطاعت مالی ، ملزم به انفاق می باشند .
3-نفقه زوجه ، منوط به تمکن زوج نمی باشد. طبق مضمون ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی : به محض جاری شدن صیغه عقد نکاح دائم ( در عقد نکاح موقت یا همان صیغه ، به زن نفقه تعلق نمی گیرد ، مگر آن که زوجین در این خصوص با یک دیگر توافق کرده باشند ) ، زوجه عقد دائم مستحق نفقه می باشد . اما اگر زوجه از همسرش تمکین نکند ( که در آن صورت به او ناشزه می گویند ) ، دیگر‌ مستحق نفقه نخواهد بود و مرد ملزم نیست که به او نفقه بپردازد . زن برای دریافت نفقه میتواند دادخواست کیفری و هم دادخواست حقوقی بدهد . که در دادخواست کیفری ، اعمال قانون فقط ناظر به آینده میباشد . نفقه زوجه بر خلاف نفقه فرزندان و اقارب ، منوط به توانایی مالی مرد نیست . ( در نفقه فرزندان و اقارب ، در واقع توانایی منفق ، ملاک است ) .

نفقه بعد از طلاق: طلاق به دو قسم ، طلاق بائن و طلاق رجعی تقسیم می شود . در واقع اگر طلاق زوجین رجعی باشد ، در چنین صورتی از آن جایی که در مدت زمان عده طلاق رجعی ، مرد و زن هنوز زن و شوهر هستند ، پس مرد موظف است که در این مدت ( سه ماه ) نفقه زوجه را پرداخت کند . در مقابل زوجه هم باید در منزل زوج سکونت کند . اما اگر زوجین به طلاق بائن از هم جدا شده باشند ، دیگر در چنین صورتی مرد ملزم به پرداخت کردن نفقه نیست . چرا که وقتی صیغه طلاق بین زوجه و زوج جاری شد ، دیگر به هم محرم نخواهند بود .

نفقه فرزندان مشترک چیست؟

1-حضانت فرزند تا 7 سال چه پسر یا دختر با مادر می باشد و نامبرده مکلف به پرداخت هزینه های فرزند مشترک در حد عرف می باشد. نفقه فرزند پسر تا 18 سال و دختر تا مادام که دختر ازدواج نکرده باشد به عهده پدر است.
2-نفقه فرزندان به محض تولد تا سن 18 سالگی فرزند پسر و تا مادامی که دختر ازدواج مینماید به عهده پدر است . در صورت توافق نفقه با اتفاق نظر والدین تعیین می گردد و در صورت عدم توافق با مراجعه به شورای حل اختلاف می توان آن را مطالبه نمود که شورا موضوع را به کارشناس دادگستری ارجاع می دهد و کارشناس با بررسی کامـل موضوع ، میزان نفقه را تعیین می نماید. اگر پدر نفقه فرزند را پرداخت نکند و مستطیع هم باشد یعنی توانایی مالی هم داشته باشد ، قانونگذار تا 6 ماه حبس حداکثر برای پدر در نظر گرفته است که در ماده 22 قانون حمایت خانواده از 3 ماه و یک روز تا پنج ماه و پنج روز و در ماده 642 قانون مجازات اسلامی اسبق از 3 ماه و یک روز تا یک سال حبس تعیین نموده بود. پرداخت نفقه فرزند بعد از فوت پدر با چه کسی است؟ پرداخت نفقه فرزند بعد از فوت پدر که طبق ماده 1199 قانون مدني، نفقه اولاد بر عهده پدر است پس از فوت پدر يا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدري است با رعايت الاقرب فالاقرب در صورت نبودن پدر و اجداد پدري يا عدم قدرت آنها نفقه بر عهده مادر است. نفقه فرزند پسر بعد از طلاق تا سن 18 سالگی و سپس ادامه تحصیلات عالیه کماکان به عهده پدر است.

نفقه فرزند نامشروع چیست؟

فرزند نامشروع که حق نفقه ندارد، زیرا ممکن است منتسب به پدر نباشد و یا بدون رعایت موازین شرعی و قانونی فرزند تولد گردد که لازمه پرداخت نفقه اثبات نسب بوده و اگر موارد دیگری وجود داشته باشد که توافق تولد فرزند به یکی از آن دو نفر (زن و مرد) در صورت تولد تعلق گیرد. ملاک رأی دادگاه است.


مهریه های زیبا و معنوی
مهریه های غیر مادی
تغییر مهریه
تغییر مهریه در سند ازدواج
پیش قسط مهریه چقدر است
تغییر مهریه بعد از عقد
پیش قسط مهریه

سوالات خودتان را در زیر مطرح نمایید و پاسخ دریافت کنید

"مشاوره تلفنی و حقوقی پیام حق"